عمل بینی استخوانی

عمل جراحی بینی یک از رایج ترین عمل ها در ایران است. سالانه هزاران نفر در ایران برای عمل جراحی زیبایی بینی اقدام می کنند . دلیل آن هم این است که بسیاری از مردم از فرم بینی خود راضی نیستند و برای تغییر و اصلاح آن به پزشکان متخصص جراحی بینی مراجعه می کنند. در این بین، درصد قابل توجهی از مردم بینی استخوانی دارند و سوال هایی در رابطه با عمل بینی استخوانی برایشان مطرح است.

در بین عامه مردم، بینی ها به دو دسته گوشتی و استخوانی تقسیم بندی می شوند. البته این اصطلاحات بیشتر از آن که از نظر علمی اعتبار داشته باشند، اصطلاحات عامیانه ای هستند که در بین مردم جا افتاده اند. چرا که بینی اندامی است که در ساختار آن هم استخوان، هم غضروف و پوست و گوشت قرار دارد.

با توجه به این که عمل بینی استخوانی یکی از عمل های رایج در کشور است، در این مطلب به بررسی و توضیح درباره این گونه عمل ها می پردازیم.

ساختار بینی استخوانی

پیش از آن که به توضیح درباره عمل جراحی بینی استخوانی و تفاوت آن با عمل بینی گوشتی بپردازیم، لازم است با ساختار اندام بینی آشنا باشید. بینی به طور کلی سه بخش دارد:

درونی ترین لایه بینی، لایه پوست و مخاط است. این لایه که سطح آن با موهای فراوان و مخاط بینی پوشانده شده، داخلی ترین لایه بینی بوده و در تنفس و تصفیه هوایی که به درون ریه ها می رود نقشی اساسی دارد.

بخش میانی بینی، بخش غضروفی است. چندین ساختار غضروفی متصل به هم در کنار یکدیگر قرار گرفته و با هم بخش غضروفی بینی را تشکیل می دهند. دو ساختار غضروفی بالایی و دو ساختار غضروفی پایینی، آن قسمت نرمی از بینی را تشکیل می دهند که انعطاف پذیری بالایی دارد.

در بالای بخش غضروفی بینی، استخوان بینی قرار دارد. این بخش، قسمت سخت بینی بوده و فاقد انعطاف پذیری است؛ زیرا ساختار آن از جنس استخوان بوده و بخشی از جمجمه به حساب می آید. علاوه بر این بخش ها، بینی یک لایه عضلانی هم دارد که به قسمت های زیرین متصل شده است.

به طور کلی همه بینی در این بخش ها با یکدیگر اشتراک دارند. آن چه که باعث تفاوت میان شکل و فرم بینی افراد می شود و باعث می شود تا برخی بینی ها را گوشتی و برخی دیگر را استخوانی بنامیم، تفاوت در همین بخش هاست. این تنوع به دلیل تفاوت در بافت استخوانی و غضروفی بینی افراد است.

برخی افراد ساختار استخوانی رشد یافته تر و غضروف های مقاوم دارند که بینی آن ها به بینی استخوانی معروف است. برخی دیگر در بینی خود بافت استخوانی و غضروفی ضعیف تری داشته و لایه عضلانی بینی آن ها بیشتر رشد کرده که بینی آن ها به بینی گوشتی معروف است.

در شکل گیری فرم بینی یکی از مهم ترین عوامل، ژنتیک است. ژن افراد میزان رشد بخش های مختلف بینی را تا حد بسیار زیادی تحت تاثیر قرار می دهد. البته فشار و ضربه های شدید به بخش استخوانی بینی هم بر روی شکل بینی تاثیر می گذارد. در بسیاری از افراد، پل بینی یا قسمت میانی بینی، دارای نوعی برآمدگی و قوز است.

مشخصات بینی های استخوانی

• بینی های استخوانی بافت استخوانی و غضروفی بسیار محکم و مقاومی دارند.
• بینی های استخوانی معمولا پوستشان نسبت به بینی های گوشتی نازک تر است. در عین حال این پوست نازک انعطاف پذیری بالایی دارد.
• لایه های چربی در پوست این گونه بینی ها معمولا بسیار نازک است.
• در فرم ظاهری این گونه بینی ها برآمدگی و قوز دیده می شود.
• سوراخ های بینی های استخوانی کوچک تر و باریک تر از سوراخ بینی های گوشتی است.

مشکلات رایج در بینی های استخوانی

• قوز بینی

شاید اصلی ترین و مهم ترین دلیل مراجعه به جراحان بینی از سوی کسانی که بینی استخوانی دارند، برطرف کردن همین قوز بینی باشد. قوز یا برآمدگی بینی، نوعی برآمدگی است که بر روی پل بینی که در قسمت میانی آن واقع شده است ایجاد می شود.

قوز بینی یا برآمدگی بینی به دلایل مختلفی می تواند به وجود بیاید؛ از جمله عوامل مهم در این زمینه عوامل وراثتی و ژنتیکی است؛ بسیاری از افراد ژن هایی را از والدین خود به ارث می برند که موجب می شود در بزرگسالی بینی آن ها دارای قوز و برآمدگی باشد.

دیگر علت برآمدی بر روی بینی استخوانی، که نسبتا هم رایج است، عوامل محیطی است. ضربه به استخوان بینی یا شکستگی آن، مخصوصا در سنین پایین تر می تواند موجب شکل گیری قوز و برآمدگی بر روی بینی بشود. در بسیاری از موارد چنین رویدادی نه تنها منجر به ایجاد برآمدگی بر روی بینی می شود، بلکه زمینه مشکلات تنفسی را هم در افراد ایجاد می کند.

• انحراف بینی

دیگر دلیل عمده برای مراجعه به متخصصان و جراحان بینی برای انجام عمل جراحی بینی استخوانی، انحراف آن است. انجراف بینی وضعیتی است که در آن تیغه استخوانی میان دو سوراخ بینی که به سپتوم شناخته می شود، نسبت به محور عمودی انحراف داشته باشد؛ به عبارت دیگر در بینی هایی که انحراف دارند، تیغه استخوانی سپتوم به صورت مورب تشکیل شده است.

دلیل کج بودن تیغه سپتوم، مانند قوز بینی، تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی و فشارهای وارد بر بینی است. بسیاری از موارد انحراف تیغه بینی به خاطر ضربه ها و شکستگی هایی است که در سنین پایین تر مانند نوجوانی رخ داده اند.

در برخی موارد انحراف بینی کاملا مشخص است؛ اما در برخی موارد دیگر خود افراد ممکن است متوجه انحراف شکل بینی خود نشوند. متخصصان جراحی بینی قادر به تشخیص انحراف در سپتوم بینی هستند و می توانند با انجام عمل جراحی این انحراف را برطرف کرده و شکل زیبایی به بینی بدهند.

روش های عمل جراحی بینی استخوانی

عمل های زیبایی بینی استخوانی را به دو روش عمل باز و عمل بسته انجام می دهند. این که کدام روش برای حراجی بینی به کار برود، با توجه به نوع بینی تعیین می شود.

• عمل جراحی بینی استخوانی به روش باز

جراحی بینی به روش باز می تواند به ایجاد تغییرات و اصلاحات کاملا موثر در شکل و فرم بینی منجر بشود. عمل رینوپلاستی باز تسلط و قدرت کنترل بالایی به جراح می دهد؛ چرا که جراح در حین انجام عمل کاملا بر روی بافت غضروفی و سایر بخش های بینی تسلط داشته، تیغه و پره های بینی را برش زده و شکل آن ها را اصلاح می کند. در این روش جراحی بینی جراح می تواند بر روی تمامی جزییات کار کند.

• عمل جراحی بینی استخوانی به روش بسته

جراحی بینی به روش بسته از جهاتی با روش جراحی باز شباهت دارد. در این روش جراحی، متخصص جراح تیغه بینی را برش نمی زند. در روش جراحی بسته بینی با تغییر در بافت غضروفی و استخوانی نسبت به تغییر شکل بینی اقدام می شود. به دلیل آن که در این روش بر روی تیغه میانی بینی برشی انجام نمی شود، زخمی هم بر روی آن ایجاد نشده و زمان انجام عمل جراحی نیز کوتاه تر است. ضمن آن که بیمار پس از انجام عمل نسبت به جراحی با روش باز زودتر بهبود پیدا می کند.

متخصصان جراحی بینی ابتدا بینی مراجعان را به دقت معاینه می کنند؛ سپس بر اساس وضعیت بینی، تصمیم می گیرند که روش جراحی باز مناسب تر است یا جراحی بسته.

آیا همه بینی های استخوانی نیاز به جراحی دارند؟

یکی از سوالات مهمی که دغدغه بسیاری از افراد است، ضرورت عمل جراحی بینی استخوانی است؛ این که آیا بینی استخوانی آن ها حتما به عمل جراحی نیاز دارد یا خیر؟ و این که عمل جراحی بینی استخوانی چه مزیت هایی داشته و چه تغییراتی را در بینی آن ها به وجود می آورد؟

در مواردی که فرم بینی موجب مشکل در تنفس، مخصوصا به هنگام خواب می شود (مانند بینی هایی که دارای گرفتگی و پولیپ هستند) عمل بینی ضرورت دارد؛ چرا که وظیفه اصلی بینی که فراهم کردن مسیری روان برای جریان هوای تنفسی است با مشکل روبرو شده و برای رفع این بدکارکردی و نقص بینی باید آن را جراحی کرد.

اما در بسیاری از موارد خود افراد از فرم بینی شان رضایت ندارند؛ یعنی بینی پولیپ نداشته و یا برای تنفس مشکلی ایجاد نمی کند، بلکه اندازه آن از نظر خود شخص مناسب نیست یا این که برآمدگی و قوز روی بینی بر زیبایی چهره شخص تاثیر منفی دارد. در چنین مواردی تصمیم گیری در مورد ضرورت داشتن یا نداشتن جراحی بینی استخوانی با خود فرد است؛ در عین حال جراحی بینی استخوانی می تواند مزیت ها و فواید بسیاری داشته باشد.

فواید جراحی بینی استخوانی

• کوچک کردن اندازه بینی، برای آن دسته از افرادی که از بزرگ بودن بینی خود ناراضی هستند.
• بر طرف کردن انحراف های بینی و بدشکلی بخش استخوانی آن
• برطرف کردن پولیپ و گرفتگی
• بهبود شکل و فرم بینی با برطرف کردن قوز بخش میانی بینی

لازم به ذکر است که هر گونه نارضایتی از فرم و شکل بینی با انجام عمل جراحی بینی استخوانی امکان پذیر است؛ به شرط آن که برای انجام این کار به متخصصان کارکشته و حرفه ای مراجعه شود که هم دانش بالایی در این حوزه داشته و هم تجربه عملی و سابقه طولانی در جراحی بینی داشته باشند.

احتمال موفقیت در جراحی بینی استخوانی

محکم بودن بافت استخوانی و غضروفی بینی باعث می شود تا کار جراح بینی آسان تر بشود. به همین دلیل جراحی بینی های استخوانی معمولا از جراحی بینی های گوشتی برای متخصصان بسیار راحت تر است. معمولا عمل این گونه بینی ها هم سهولت بیشتری داشته و هم به نتایج مطلوب تری منجر می شود. یک عامل مهم برای افزایش احتمال موفقیت در جراحی بینی استخوانی، مراجعه به متخصصان و جراحانی است که سابقه خوبی در این زمینه از خود نشان داده اند.

عوارض عمل بینی استخوانی

عوارض عمل جراحی بینی، یکی از اساسی ترین دغدغه های افرادی است که برای انجام عمل به جراحان مراجعه می کنند؛ بسیاری از دودلی های افراد برای عمل کردن یا نکردن هم به همین موضوع مربوط است. به طور کلی عمل جراحی بینی جز کم ریسک ترین عمل های جراحی است. اما این عمل نیز مانند هر عمل جراحی دیگری یک سری عوارض به همراه دارد.

یکی از رایج ترین و طبیعی ترین عوارض عمل جراحی بینی درد و ورم محدوده جراحی است. برای خنثی کردن درد که دوره ای کوتاه و گذرا دارد، مسکن هایی از سوی پزشک تجویز می شود. هم چنین ورم صورت که در محدوده بینی و چشم ها مشهود است معمولا با گذشت دو هفته بهبود می یابد؛ البته ممکن است مقداری تورم اندک تا چند ماه بعد از عمل هم چنان وجود داشته باشد.

کبودی صورت و محدوده چشم ها یکی دیگر از عوارض انجام جراحی بینی است. این کبودی نیز بسیار طبیعی بوده و در بیشتر افراد ظرف مدت ده روز برطرف می شود. کبودی، درد و ورم ناشی از عمل همگی نتایج طبیعی عمل جراحی هستند که در آن غضروف ها و استخوان های بینی فرد تراشیده شده و برش یافته اند. با این حال در صورت نگرانی پزشک متخصص برای راهنمایی مراجعان در دسترس است.

نکاتی که باید قبل و بعد از عمل جراحی بینی استخوانی دانست

در ادامه به ذکر مهم ترین نکاتی می پردازیم که قبل از و بعد از جراحی بینی استخوانی باید مورد توجه قرار بگیرند:

• پیش از انجام عمل جراحی حداقل برای دو هفته مصرف داروهای مسکنی مانند بروفن را متوقف کنید. هم چنین از سیگار کشیدن یا نوشیدنی های الکلی باید اجتناب کرد.
• پیش از انجام عمل بینی استحمام کنید.
• جهت اطمینان بین 8 تا 10 ساعت پیش از انجام عمل چیزی میل نکنید.
• در صورت ابتلا به بیماری های خاص یا حساسیت به داروهای خاص حتما پیش از عمل به پزشک جراح اطلاع بدهید؛ ضمن آن که مدارک پزشکی و آزمایش های تجویز شده از سوی دکتر را پیش از عمل ارائه کنید.
• پس از انجام عمل جراحی تا 48 ساعت برای کاهش درد و ورم صورت از کمپرس سرد استفاده کنید.
• پس از جراحی از انجام فعالیت های ورزشی، خم شدن یا بلند کردن اشیای سنگین خودداری کنید تا فشاری به رگ های خونی بینی وارد نشود.
• بعد از عمل سرتان را تا حد امکان بالا نگه داشته و برای خواب ضمن استفاده از چند بالش، به پهلو دراز بکشید.
• به جهت حساسیت بالای بینی پس از جراحی، تنفس را با دهان انجام داده و از خود در برابر حرارت و خشکی هوا، گرد و خاک و سرما محافظت کنید.